4: Onderhoud kapitaalgoederen

Deze paragraaf gaat over het onderhoud van de kapitaalgoederen in gemeentelijk bezit. Kapitaalgoederen zijn onderdelen van de openbare ruimte en accommodaties waarvoor langlopende investeringen nodig zijn. Het beheer en onderhoud hiervan is gericht op de duurzame instandhouding. Het onderhoud van kapitaalgoederen gebeurt aan de hand van beheerplannen. Over het algemeen worden de jaarlijkse lasten behorende bij het beheerplan constant gehouden door gebruik te maken van een voorziening. In deze paragraaf wordt een overzicht gegeven van de bestaande en geplande beheerplannen en de financiële consequenties, inclusief de vertaling daarvan in de begroting en jaarrekening. Het uitgangspunt is dat er voldoende middelen beschikbaar zijn in de diverse voorzieningen, zodat er op termijn geen achterstallig onderhoud en/of kapitaalvernietiging ontstaat. In 2024 wordt onderzoek uitgevoerd ter verbetering en actualisatie van de beheerplannen .

Beheerscategorieën
A. Wegen en openbare verlichting
B. Groen
C. Water
D. Riolering

E. Gebouwen

A. Wegen en openbare verlichting
Wegenonderhoud
Het jaar 2022 heeft grotendeels gestaan in het teken van voorbereiding van asfalteringswerken. Door de integraliteit van de verschillende afdelingen beter te benutten zijn de werken iets groter geworden. Maar hierdoor zal het eind resultaat veel duurzamer zijn.
Het gehele areaal aan asfaltwegen is voor het overgrote deel in een goede tot zeer goede staat.
Het onderhoudsniveau van de elementen is ook onderzocht en hierbij is naar voren gekomen dat deze gemiddeld tot goed is met uitzondering van de wegen waar de komende jaren nog reconstructies (in combinatie met riolering) gepland staan. Hiervan zijn de Nieuwstraat en Lijsterbesstraat e.o. in 2023 afgerond en de Pluimenweg is in afrondende fase.

Openbare Verlichting
De achterstand in het onderhoud is intussen ingehaald. Wij hebben een concept beheer- en beleidsplan laten maken, hieruit blijkt dat wij voor de komende jaren een behoorlijke vervangingsopgaaf gaan krijgen. Het energieverbruik is door de efficiëntere verlichting gedaald. De energiekosten zijn echter niet gedaald aangezien de energiebelasting is gestegen.

B. Groen
In 2023 heeft de Groendienst op basis van de jaarlijkse wijkschouw de meest slechte plantsoenen gerenoveerd, hiermee kunnen we de inrichtingskwaliteit op orde houden. Gedurende 2023 hebben we met extra inhuur op piekmomenten de beheerkwaliteit kunnen handhaven. De beheerachterstand uit 2022 en de coronajaren is hiermee ingelopen. We hadden voldoende financiële middelen om het beheer op de vastgestelde niveaus te handhaven. Verder hebben we op projectmatige basis voldoende locaties gerenoveerd zodat we voldoen aan de inrichtingskwaliteit zoals omschreven in deze Paragraaf Kapitaalgoederen.

Kwaliteitsniveau’s

Het plantsoen onderhouden wij volgens de landelijke standaard volgens de “Kwaliteitscatalogus Openbare Ruimte” van het CROW. In onderstaande tabel staan de actuele kwaliteitsniveaus.

Tabel Beheerkwaliteitsniveaus per groentype (CROW)

De kwaliteitsniveaus zijn afgestemd op de groentypen. Intensief groen zoals vaste planten, sierheesters, rozen en hagen dienen ten aanzien van onkruidbeheer altijd op A-niveau onderhouden te worden. Een lager beheerniveau leidt bij dit soort kwetsbaar groen tot kapitaalvernietiging en is alleen met renovatie terug te draaien. Overige groentypen kunnen een lager beheerniveau hebben wat in beginsel niet leidt tot kapitaalvernietiging. Een hoger beheerniveau is hier zonder grote investeringen terug te draaien.

Begraafplaatsen
De Groendienst en de Buitendienst voeren het dagelijks beheer uit. Begraven wordt door de Buitendienst uitgevoerd. In 2023 hebben we geïnvesteerd in nieuwe beplanting en servicevoorzieningen op de begraafplaatsen. Binnen de exploitatiebegroting is voldoende budget beschikbaar om de inrichtingskwaliteit op orde te houden. Voor grootschalige investeringen voor vervanging van de asfaltpaden en de gebouwen is geen vast budget.  Noodzakelijke investeringen worden dan vooraf opgevoerd via de Kadernota. Voor de komende begrotingsperiode zijn geen grootschalige investeringen noodzakelijk.

Boomonderhoud
Met Ecosysteemdiensten zoals bijvoorbeeld verkoeling, fijnstof-afvangen, zuurstofproductie, schaduwwerking, koolstofvastlegging en versterking van de Biodiversiteit zijn bomen een deel van de oplossing voor klimaatverandering. Op basis van wijkschouw hebben we in 2023 in totaal 22 (onder andere toekomstig monumentale) bomen geplant. Verder zijn er bij diverse integrale civieltechnische projecten nieuwe bomen aangeplant. Hierbij hebben we rekening gehouden met soorten die aantrekkelijk zijn voor insecten, vogels en kleine zoogdieren.  Jaarlijkse Boomplantplannen vloeien voort uit het Bomenstructuurplan 2016-2041 en worden gefinancierd uit de voorziening bomen. In 2023 zijn diverse groen- civieltechnische- en  nieuwbouwprojecten opgestart. In 2024 worden hieromtrent veel bomen aangeplant. In het regulier boombeheer hebben we alle bomen geïnspecteerd op boomveiligheid en actuele snoeibehoefte. Alle snoeibehoeftige bomen zijn gesnoeid. Verder zijn alle te rooien en kappen bomen verwijderd. Het gehele bomenbestand is op orde. Er zijn geen beheerachterstanden. Het BOR-systeem (Greenpoint) is actueel. Het onderhoud van de bomen is in een meerjarencontract aanbesteed tot en met 31-12-2024. Het dagelijks beheer van de bomen wordt gefinancierd uit de exploitatiebegroting. Vervanging (nieuwe aanplant) van bomen wordt uit de voorziening bomen en deels uit de exploitatie gefinancierd. De voorziening is opgehoogd om de inrichtingskwaliteit op niveau te kunnen houden.

Sportvelden De Bree
In 2023 hebben we het gehele sportpark in zeer goede samenwerking met de verenigingen op een hoog beheerniveau gehouden waardoor de levensduur van de velden langer is dan gebruikelijk. Beheer wordt gefinancierd uit de exploitatiebegroting. De vervangingsinvesteringen komen uit de voorziening. In 2022 is de voorziening meerjarig onderhoudsplan (MJOP) vastgesteld. In 2023 zijn alle lichtmasten op Sportpark De Bree vervangen. De gewone lichtarmaturen zijn vervangen voor LED-verlichting.

Speelplaatsen
In 2023 hebben we weer enkele speelplaatsen gerenoveerd. Op basis van jaarlijkse veiligheids- en onderhoudsinspecties wordt geïnvesteerd in het vervangen en onderhouden van overige speeltoestellen en speelondergronden. Zowel beheer als vervanging wordt gefinancierd uit de exploitatiebegroting. Voor het vervangen van de toplaag van het Cruijff-Court is een krediet beschikbaar. In 2023 is het exploitatiebudget opgehoogd waardoor we voldoende middelen hebben om de speelplaatsen op orde te houden conform de wettelijke veiligheidseisen.

C. Water
Onderhoud en beheer watergangen/sloten, duikers en vijvers
In 2023 hebben we samen met het waterschap en gemeente Woudenberg de watergangen uitgebaggerd.

Onderhoud en reparatie houten bruggen en vlonders
In 2022 hebben we onderzoek laten doen naar de staat van onderhoud van de bruggen en steigers. Hieruit blijkt dat er achterstallig onderhoud is. Door uitvoering van het baggerplan is er geen uitvoering gegeven aan deze opdracht.

Grond- en oppervlaktewater
Samen met het waterschap en de gemeente Woudenberg hebben wij in 2022 een oppervlaktewater meetnet geëvalueerd en verbeterd. Hiermee hebben we de correlatie tussen oppervlaktewater en grondwaterstanden trachten aan te tonen. De resultaten hebben we van dit onderzoek binnen gekregen. De resultaten zijn dat er weinig tot geen correlatie tussen beiden door de lage snelheid van de grondwaterstromen. wel is gebleken dat het oppervlaktemeetnet helpt om problemen te voorkomen.

D. Riolering
Onderhoud en beheer rioleringssysteem
Het onderhoud en beheer van het rioleringssysteem hebben wij in 2023 anders uitgevoerd. Door een innovatieve manier van inspecteren besparen we op inspectie. Met deze besparing hebben wij meer reparaties kunnen laten doen. En hebben we een CO2 reductie van 30% behaald.

Samenwerking met de buurgemeenten
Wij hebben ook in 2023 weer goed kunnen samenwerken met gemeente Woudenberg en het Waterschap in het waterteam. Dit heeft geleid tot een efficiënter en minder kwetsbaar beheer van het riool- en watersysteem.   
Ook zijn wij meer in het Platform water gaan samenwerken waardoor er een breed kennisnetwerk is ontstaan, waaruit wij ook betere aansluiting vinden met landelijke ontwikkelingen en subsidiemogelijkheden. Wij hebben hier ook subsidie gekregen om een extra hemelwater afvoer te realiseren voor het industrieterrein Zwarteland via de Pluimenweg. deze werkzaamheden zijn grotendeels afgerond.

E. Gebouwen

Kerk
Voor de kerk is weer de instandhouding subsidie aangevraagd, nadat deze in 2021 gerenoveerd is en aan alle bouwkundige eisen voldeed.
Gebouwen
Na het afstoten van de Villa als kantoor voor de opvang van de Oekraïense vluchtelingen is er een extra locatie gehuurd genaamd "locatie bij de buren", waarvoor een huurovereenkomst voor 3 jaar werd afgesloten begin 2023, met stilzwijgende verlenging van telkens 1 jaar.
Meerjarenonderhoudsplannen
De doelstelling van de meerjarenonderhoudsplannen (MJOP) is om de conditie van het onderhoud aan de gemeentelijke gebouwen te bewaken, achterstallig onderhoud te voorkomen en inzicht te hebben in het noodzakelijke onderhoud over een langere periode. De gebouwen waarvoor de MJOP's zijn opgesteld, omvatten onder andere de Toren NH-kerk, Brandweerkazerne/gemeentewerkplaats, Buitenplaats, De Villa en de kleedgebouwen van de sportaccommodaties. In 2024 moeten de meerjarenonderhoudsplannen worden geüpdatet en in de begroting worden verwerkt.
Sportaccommodaties
Het MJOP voor de sportaccommodaties is recent (juli 2022) herzien en ondertekend door de gemeente, v.v. Scherpenzeel, S.V. De Valleivogels en M.H.C. de Holestick. In 2020 zijn de voetbalkunstgras hoofdvelden uit 2007 voorzien van een nieuwe toplaag en ze zijn voor de komende tien jaar op orde. In 2025 moeten de drie voetbalnatuurgrasvelden, waarvan de oudste uit 1978 stamt, worden gerenoveerd. Ook zal naar verwachting het pupillenhockeyveld in 2025 worden voorzien van een nieuwe toplaag. Dit wordt gefinancierd uit de voorziening.